Het fantasy genre is zeer breed en kent vele subgenres; werelden waarin alles kan. Bijzondere personages met bijzondere gave. Je kunt dwergen laten vliegen, geheime rijken bedenken en magie door werelden laten stromen. Zoals je de vrijheid hebt om nieuwe magiesystemen te verzinnen, kun je ook nieuwe, diverse personages creëren. Een wereld bouwen waarin diversiteit en inclusie een waardevolle plek hebben. In plaats van de traditionele helden kun je personages met verschillende achtergronden centraal stellen, waardoor je wereld rijker en herkenbaarder wordt voor meer lezers.
Maar hoe inclusief zijn die werelden eigenlijk? Welke rol spelen schrijvers in het zichtbaar maken van de diversiteit?
Inclusief schrijven betekent dat je in je verhalen rekening houdt met de diversiteit van mensen en ervoor zorgt dat zoveel mogelijk lezers zich herkennen in de personages, perspectieven en ervaringen die je beschrijft. Het gaat erom dat niemand wordt uitgesloten of onzichtbaar wordt gemaakt. Fantasy opent hiervoor de deur: een verhaal schrijven dat vermakelijk én betekenisvol kan zijn.
Inclusief schrijven betreft drie kernbegrippen:
Representatie: Personages weerspiegelen de wereld om ons heen: diverse culturele achtergronden, huidskleur, afkomst, gender, seksuele oriëntatie, leeftijd en beperkingen.
Gelijkwaardigheid: Personages uit alle groepen zijn volwaardige hoofd- en bijfiguren met diepgang, dromen, angsten en ambities.
Authenticiteit: Personages zijn nooit alleen hun identiteit. Je schrijft over mensen met unieke persoonlijkheden en eigenschappen. Ze hebben allemaal hun eigen verhaal te vertellen.
Je hebt de kans om die werelden op een manier te bouwen die niet beperkt wordt door oude patronen. De kracht van diversiteit staat centraal en geeft mede inhoud aan het thema van jouw boek. Het maakt verhalen niet alleen rechtvaardiger, maar ook spannender, met meer persoonlijke verdieping en relevanter voor een breed publiek.
Welke handvatten heb je dan?
- Gebruik bewust en respectvol taalgebruik
- Hanteer de correcte persoonlijke voornaamwoorden voor je personages
- Als je diversiteit wilt opnemen, doe research om stereotypen te vermijden
- Werk met sensitivity readers om onbewuste blinde vlekken te voorkomen
Een boek brengt de lezer dichter bij zichzelf en geeft hen/hem/haar dé plek om het verschil te maken. Een heldenrol te pakken. Fantasy helpt om het vertrouwen aan te wakkeren dat je goed bent zoals je bent. Een wereld biedend waarin je kunt ontsnappen, maar tegelijk leren en groeien. Over jezelf en over de ander. Het verbreedt je horizon en je vindt verbinding met mensen die anders zijn dan jij. Of juist niet en dan ervaar je saamhorigheid en herkenning.
Het boek fungeert dan als een veilige ruimte voor introspectie, avontuur en verbinding. Een plek waar het oké is om jezelf te zijn, te twijfelen, succesvol te zijn en/of te falen. Vooral om niet te vergeten: de ontdekking dat je veel sterker bent dan je ooit dacht.